Oorzaken van lage rugpijn bij vrouwen

Volgens de website van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu kampten in 2019 maar liefst 1,9 miljoen Nederlanders met rug- of nekklachten in de ene of andere verschijningsvorm. Van die klachten konden er 800.000 als chronisch bestempeld worden. Dat kostte het Nederlandse zorgsysteem 905 miljoen euro in 2019. In 2020 werden er bijna 20.000 ziekenhuisopnamen opgetekend die verband hielden met rug- en nekklachten. In 2021 waren er 548.700 nieuwe gevallen van rugsymptomen en -klachten: 224.200 mannen en 324.400 vrouwen, met hernia als voornaamste type klacht. Nek- en rugklachten komen – op alle leeftijden – vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. In het algemeen hebben 90 op de 1000 mannen last van klachten versus 122 vrouwen op de 1000. In dit blogartikel gaan we dieper in op de oorzaken van lage rugpijn bij vrouwen.

In ons artikel over de symptomen, oorzaken en behandeling van lage rugpijn schetsen we de algemene problematiek van lage rugpijn. Uiteraard gelden heel wat universele symptomen en oorzaken van lage rugpijn ook gewoon voor vrouwen. Toch zijn er een aantal specifieke gendergebonden aspecten die zeker aandacht verdienen. Daarbij toonde een onderzoek uit 2022 aan dat de rugklachten van vrouwen minder serieus worden genomen of minder geloofwaardig worden geacht door professionals in de gezondheidszorg. Reden te meer om alle artikelen over de oorzaken van rugpijn bij vrouwen nog maar eens in een overzicht te gieten in deze overkoepelende blog.

De invloed van de anatomie van de vrouw op lage rugpijn

Een relatief langere buik- en lendenstreek

We kunnen er niet omheen dat de anatomie van de vrouw erop gericht is om kinderen te baren. De romp van de vrouw heeft een kleiner borstgedeelte, maar een groter buikgedeelte en een langer lendengedeelte dan die van de man. Die langere buik- en lendenregio betekent echter dat de wervelkolom meer belast wordt, en nog meer tijdens een zwangerschap.

Een flexibele bekkenzone

Dan is er nog de structuur van het vrouwelijke bekken, dat lager, breder en ruimer is dan het trechtervormige bekken van de man. De verbindingen tussen de bekkenbeenderen en wervels worden nooit zo sterk als bij een man. Die zone is flexibeler en buigzamer, omdat ze voorbereid is op de komst van een kind. Meer dan bij mannen moeten vrouwen erover waken dat ze hun ‘zwakkere’ botondersteuningsapparaat ter hoogte van het bekken versterken door de buik- en rugspieren te trainen, in het bijzonder via gerichte core stability-oefeningen.

Borsten

Daarnaast wordt het vrouwelijke lichaam gekenmerkt door de aanwezigheid van borsten, met als doel het zogen van kinderen – ook weer een voortplantingskenmerk dus. Het zijn de schouders, nek en rug die de boezem van de vrouw dragen. Hoe groter en zwaarder de borsten, hoe zwaarder de belasting en hoe meer kans op pijn en spanningen in die zones.

De vrouwelijke hormoonhuishouding als oorzaak van lage rugpijn bij vrouwen

Menstruatie

Meer dan 10 % van de vrouwen heeft tijdens de menstruatieperiode hevige last van lage rugpijn. De boosdoeners zijn de zogenaamde prostaglandines. Die hormonen komen tijdens de menstruatie in groten getale vrij en verslappen onder meer de steunbanden of ligamenten rondom de heupen en de wervels. Daardoor krijgt de lage rug het zwaar te verduren.

Menopauze

De oorzaak van rugpijn bij een vrouw in de overgang is ook weer grotendeels aan de menstruatie te wijten. De laatste menstruaties voor de overgang kunnen heviger zijn dan gewoonlijk. Als we weten wat menstruatie teweeg kan brengen, zoals we hierboven beschreven, dan mag het duidelijk zijn dat pijn in de onderrug bij het intreden van de menopauze als lastiger dan ooit tevoren kan worden ervaren.

Een tweede gevolg van de overgang is dat de gewrichten, pezen en spieren op langere termijn minder soepel worden en er zelfs osteoporose kan optreden. Dat komt doordat er minder oestrogeen wordt aangemaakt, en dat is de grootste leverancier van collageen, het eiwit dat de pezen en spieren soepel houdt. De werking van collageen wordt dus in de kiem gesmoord.

De invloed van zwangerschap op lage rugpijn

Dat het vrouwelijk lichaam in cruciale zones iets minder vasthoudend is met de bedoeling om vlotter kinderen op de wereld te zetten en dat dat gemakkelijker lage rugpijn triggert, stipten we al eerder aan. Uiteraard is er dan ook nog de belasting van de zwangerschap zelf. De houding van de vrouw en de werking van het bekken veranderen helemaal ten voordele van het dragen van de baby en de bevalling zelf. De rug en het bekken van de vrouw krijgen het hierdoor wel zwaar te verduren, met grote kans op bekkeninstabiliteit. Ook de bekkenbodemspieren verslappen, met mogelijk incontinentie tot gevolg.

In de blog rugpijn bij zwangerschap leest u meer over de precieze soorten belasting die optreden tijdens de zwangerschap en over het mechanisme achter bekkeninstabiliteit. Maar lees vooral ook de acht tips om de zwangerschap comfortabeler door te maken.

De invloed van dameskleding op lage rugpijn

Een verkeerde bh

De last van (te grote) borsten haalden we eerder al aan in deze blog. Een goede bh kan daarbij heel wat soelaas bieden, maar helaas lopen heel wat vrouwen met een verkeerde bh rond. Om de onjuiste cupmaat te compenseren, worden de bh-bandjes te strak of te los gespannen. Als de borsten niet goed worden ondersteund, zijn het de rug- en schouderspieren die het gebrek aan ondersteuning moeten compenseren, met spierpijn tot gevolg in de nek, schouders, lage rug tot zelfs spierspanningshoofdpijn. Het loont dus zeker om uw borsten te laten opmeten telkens als u een bh koopt, want er kunnen om allerlei redenen veranderingen optreden in het levenspad – en het lichaam – van de vrouw.

Hoge hakken

Hoge hakken worden vaak als schuldige aangewezen van rugklachten bij vrouwen, maar de paar wetenschappelijke studies die daarover bestaan, leveren daar geen bewijs voor. In een studie uit 2017 wordt bewezen dat er geen directe buitensporige invloed is van hoge hakken op de natuurlijke kromming van de rug. Wel vermoeden de onderzoekers een indirect effect: hoge hakken kunnen immers wel last geven aan enkels, knieën en heupen, en die symptomen zouden dan uiteindelijk alsnog tot pijn in de lage rug kunnen leiden.